قالی ایرانی یا فرش ایرانی از دیرباز معروف و مورد استفاده بوده، سند آن نیز گزنفون تاریخنگار یونانی در کتاب سیرت کوروش، در بین سالهای ۴۳۰ تا ۳۴۵ پیش از میلاد مینویسد: «ایرانیان برای اینکه بسترشان نرم باشد قالیچه زیر بستر خود میگسترند.»[۱] در زبان پهلوی به هر چیز گستردنی (فرش) ویسترگ میگفتند (ویستردن=گستردن) سالنامهٔ چینی سوئیسو در دورهٔ ساسانی از فرش پشمی ایران به عنوان کالای وارداتی بهچین نام میبرد.[۲] فرش معروف بهارستان در کاخ تیسفوننیز به خاطر شکوهش بازتاب گستردهای در ادبیات اسلامی داشتهاست. قدیمیترین نمونهٔ قالی جهان که تاکنون یافته شده، قالیچهای آریایی با نقوش اصیل هخامنشی است که در گور یخزدهٔ یکی از فرمانروایان سکایی در درهٔ پازیریکدر ۸۰ کیلومتری مغولستان بیرونی پیدا شده و قالی پازیریک نامیده میشود. پژوهشگران این قالی را از دستبافتهای پارتها یا مادها و مربوط به دورههخامنشی میدانند. هماکنون ۴۰ درصد صادرات قالی ایرانی از طریق استان آذربایجان شرقی صورت میگیرد.[۳]
یکی از پدیدههای قابل توجه در سالهای اخیر روند رو به رشد جهانی شدن است؛ ایران نیز به منظور گسترش صادرات غیرنفتی و حضور در بازارهای جهانی درصدد پیوستن به سازمان تجارت جهانی(WTO) برآمده و در حال حاضر عضو ناظر این سازمان است. یکی از صنایع مهمی که بدین منظور باید مورد مطالعه قرار گیرد صنعت فرش دستبافت است. شاخص توان رقابت صادراتی فرش دستبافت ۶۵ رج ابریشمی اصفهان برابر با ۸۸/۰ است و بیانگر این است که فرش دستبافت ۶۵ رج ابریشمی استان اصفهان در شرایط فعلی در بازارهای جهانی دارای توان رقابتقالی ایرانی یا فرش ایرانی از دیرباز معروف و مورد استفاده بوده، سند آن نیز گزنفون تاریخنگار یونانی در کتاب سیرت کوروش، در بین سالهای ۴۳۰ تا ۳۴۵ پیش از میلاد مینویسد: «ایرانیان برای اینکه بسترشان نرم باشد قالیچه زیر بستر خود میگسترند.»[۱] در زبان پهلوی به هر چیز گستردنی (فرش) ویسترگ میگفتند (ویستردن=گستردن) سالنامهٔ چینی سوئیسو در دورهٔ ساسانی از فرش پشمی ایران به عنوان کالای وارداتی بهچین نام میبرد.[۲] فرش معروف بهارستان در کاخ تیسفوننیز به خاطر شکوهش بازتاب گستردهای در ادبیات اسلامی داشتهاست. قدیمیترین نمونهٔ قالی جهان که تاکنون یافته شده، قالیچهای آریایی با نقوش اصیل هخامنشی است که در گور یخزدهٔ یکی از فرمانروایان سکایی در درهٔ پازیریکدر ۸۰ کیلومتری مغولستان بیرونی پیدا شده و قالی پازیریک نامیده میشود. پژوهشگران این قالی را از دستبافتهای پارتها یا مادها و مربوط به دورههخامنشی میدانند. هماکنون ۴۰ درصد صادرات قالی ایرانی از طریق استان آذربایجان شرقی صورت میگیرد.[۳]
یکی از پدیدههای قابل توجه در سالهای اخیر روند رو به رشد جهانی شدن است؛ ایران نیز به منظور گسترش صادرات غیرنفتی و حضور در بازارهای جهانی درصدد پیوستن به سازمان تجارت جهانی(WTO) برآمده و در حال حاضر عضو ناظر این سازمان است. یکی از صنایع مهمی که بدین منظور باید مورد مطالعه قرار گیرد صنعت فرش دستبافت است. شاخص توان رقابت صادراتی فرش دستبافت ۶۵ رج ابریشمی اصفهان برابر با ۸۸/۰ است و بیانگر این است که فرش دستبافت ۶۵ رج ابریشمی استان اصفهان در شرایط فعلی در بازارهای جهانی دارای توان رقابت است. شاخص مزیت نسبی نیز بر اساس هزینه واحد که همان مزیت رقابتی واقعی در شرایط رقابت آزاد شرایط بعد از پیوستن ایران به (WTO) است، برابر با ۷۹/۰ و نشان دهنده مزیت نسبی این استان در تولید فرش مذکور میباشد.[۴]
تاریخ فرش ایران دارای خلأ بسیاری میباشد و در زمان حال کمابیش با کمی شواهد در این زمینه مانند مدارک تاریخی و ادبی مستدل یا نقاشیهای قدیمی اصیل که فرشهای قدیمی را تجسم میکند رو به رویی زیرا قالیها و منسوجات و اشیاء مورد استفاده عمرشان بسیار کوتاهتر از مصنوعات هنری دستساز دیگر مانند سفال لعابینه یا فاست. محققین برای شواهدشان بر منابع اولیه نظیر انجیلو آثار هومر و بسیاری از مؤلفین و نویسندگان دیگر به جهت جبران فقدان شواهد تاریخی مذکور تکیه دارند متأسفانه آنها با اتکا به ترجمههای موجود اولیه اغلب به خاطر خطای ترجمه و عدم درک درست گمراه شدند بیفایده نیست.
ازسال هزار و نهصد و شصت وشش که هانس ولف نوشت درفنون صنعتی ایران فرش بافی اهمیت زیادی دارد و با این حال اطلاعات کلی در چگونگی تکامل اولیهٔ آن در اختیار ماست تا به حال دانستههای جدید ناچیزی در دست نیست. درحقیقت به شواهد و مدارک در مورد انواع منسوجات پیش از اسلام در اسلام بهطور بسیار پراکندهاست و ضرورت دارد با بررسی اینگونه منسوجات باقیمانده که تابه امروز و آنانی که در آثار هنری و دیگر شواهد و مدارک و جنبههای غیرمستقیم بافت منعکس میباشد ان را کامل کردبه عنوان مثال در این مورد میتوان نقشهای باقیمانده وشکلهای خیالی به دست ما آمده از حفاریها را ذکر کرد ۲ در این درس تمرکز اصلی روی منسوجاتی است که به ما رسیدهاست و منظور آن نشان دادن گستردگی دامنهٔ این بافتههای ایرانی و فنون کاربردی درانان در طول زمان وازان طریق فراهم آوردن یک زمینه برای پیگیری مرحلههای تکمیلی بافت فرش<است کاردرهمتنیده شدن الیاف برای بافت پارچه در ایران متعلق به هزارهٔ پنجم پیش ازمیلاداست دردوتابوت سفالی متعلق به دورههای دلما که محتوای انهابقایای جسدهای کودک هابودهاست و همین طورازپشتهٔ بی درسه گابی درکردستان اثرهایی ازمنسوجات نقش داروقطعههای دیگری سالم بدست آمده آیینهٔ مسی زنگ زدهٔ نوع ایلامی ازگوردوم درسیلک واقع در شمال مرکزایران بدست آمده که تاریخ ان حدود سه هزارسال پیش ازمیلاداست تکههایی که به نظرمی ایدپارچهٔ نخی است ونخ ان به صورت e تابیدهشده سالم اززیرخاک بدست آمدهاست ومنسوجات دیگری ازدورههای بعدازهزارهٔ سوم نسبتاسالم مانده درتپه حصارواقع در شمال شرقی ایران دوخنجرمسی وقطعههایی ازپارچهٔ سوخته درمحوطهٔ aaatازساختمان سوخته وباخاک یکسان گردیدهای بدست آمده ودریک جای دیگرازان درگوری مربوط به بخش ای ای ای سی آثاری ازبست لباس وچوب بدست رسیدهاست[۷]